حکم شرعی لطمه زنی چیست؟
لطمه زنی در مراسم سوگواری بر اساس نظر بعضی از مراجع تقلید اشکالی ندارد، اما بعضی از مراجع هم این لطمه زنی را در قالب محدوده معینی بلا اشکال دانسته اند.
سیرافی ها| سرویس مذهبی: لطمه زنی در مراسم سوگواری خصوصا در ایام عزاداری ماه محرم در بعضی از شهر‌ها رایج است و بعضی از مداحان هم به ترویج این روش سوگواری دامن زده اند. در این مقاله فتوای مراجع تقلید را درباره لطمه زنی بررسی کرده ایم. همچنین متن منابع تاریخی را درباره این روش سوگواری بازگو کرده ایم.
- آیا لطمه زنی در عزاداری جایز است؟
آیت الله نوری همدانی: عزاداری برای حضرت امام حسین (علیه السلام) طبق سنت متعارف و معمول بین شیعیان اشکال ندارد.
آیت الله سیستانی: اشکالی ندارد.
آیت الله سیستانی: اشکالی ندارد.
- آیا لخت شدن و سینه زدن، به شکلی که سینه عزادار قرمز شود یا خون ریزی کند، جایز است؟
آیت الله تبریزی: مانعی ندارد.
آیت الله فاضل لنکرانی: جایز بلکه راجح است؛ مشروط بر آن که موجب ضرر مهم و اضرار بر نفس نباشد.
آیات عظام خامنه‌ای و نوری همدانی: سینه زدن به شکل متعارف، عملی ارزشمند و پسندیده است.
آیت الله بهجت: در صورتی که مناسب عزاداری باشد و مرض آور نباشد، اشکال ندارد.
امام خمینی: مانعی ندارد؛ مگر اینکه موجب ضرر فاحش بر بدن شود.
آیت الله صافی گلپایگانی: اگر ضرر درخور توجهی برای بدن نداشته باشد، در عزای حضرت سیدالشهدا (علیه السلام) مانعی ندارد.
آیت الله فاضل لنکرانی: جایز بلکه راجح است؛ مشروط بر آن که موجب ضرر مهم و اضرار بر نفس نباشد.
آیات عظام خامنه‌ای و نوری همدانی: سینه زدن به شکل متعارف، عملی ارزشمند و پسندیده است.
آیت الله بهجت: در صورتی که مناسب عزاداری باشد و مرض آور نباشد، اشکال ندارد.
امام خمینی: مانعی ندارد؛ مگر اینکه موجب ضرر فاحش بر بدن شود.
آیت الله صافی گلپایگانی: اگر ضرر درخور توجهی برای بدن نداشته باشد، در عزای حضرت سیدالشهدا (علیه السلام) مانعی ندارد.
- زنجیر زدن به بدن، چه حکمی دارد؟
آیت الله خامنه ای: اگر به گونه‌ای باشد که ازنظر عرف از مظاهر حزن و اندوه در عزاداری محسوب شود، اشکال ندارد.
آیت الله بهجت: اشکال ندارد.
آیت الله بهجت: اشکال ندارد.
- استفاده از زنجیر‌های تیغ دار هنگام عزاداری، چه حکمی دارد؟
آیات عظام خامنه ای، تبریزی، مکارم شیرازی، فاضل لنکرانی و امام خمینی: اگر موجب وهن مذهب دربرابر مردم شود و یا باعث ضرر بدنی قابل توجهی شود، جایز نیست.
آیت الله صافی گلپایگانی: اگر ضرر درخور توجهی برای بدن نداشته باشد، در عزای حضرت سیدالشهدا (علیه السلام) مانعی ندارد.
آیت الله نوری همدانی: عزاداری برای حضرت امام حسین (علیه السلام) طبق سنت متعارف و معمول بین شیعیان، اشکال ندارد.
آیت الله صافی گلپایگانی: اگر ضرر درخور توجهی برای بدن نداشته باشد، در عزای حضرت سیدالشهدا (علیه السلام) مانعی ندارد.
آیت الله نوری همدانی: عزاداری برای حضرت امام حسین (علیه السلام) طبق سنت متعارف و معمول بین شیعیان، اشکال ندارد.
- لطمه زدن به صورت، در عزای امام حسین علیه السلام چه حکمی دارد؟
آیت الله مکارم شیرازی: عزاداری خامس آل عبا (علیه السلام) از مهم‌ترین شعائر دینی و رمز بقاء تشیع است و باید هر چه باشکوه‌تر برگزار گردد؛ اما لازم است از تمام کار‌هایی که آسیب به بدن می‌رساند، یا موجب وهن مذهب می‌گردد، جداً اجتناب شود.
- آیا جایز است به گونه‌ای بر سر و سینه بزنند که موجب جراحت و خونریزی شود و باعث نجس شدن خود و اطرافیان و زمین مسجد و یا حسینیه گردد؟
آیت الله مکارم شیرازی: لازم است به گونه‌ای باشد که منجر به جراحت و خونریزی نشود و مسجد نجس نگردد.
- کوبیدن سر به در و دیوار و زمین، در جلسات عزاداری چه حکمی دارد؟
آیت الله مکارم شیرازی: عزاداری ائمه اطهار (علیهم السلام) مخصوصاً خامس آل عبا (علیه السلام) از افضل قربات است، ولی باید از هرگونه کاری که باعث هتک حرمت آن بزرگواران می‌شود و موجب وهن مذهب در نظر دیگران گردد و به بدن آسیب می‌رساند پرهیز گردد.
- ادله فقهی جواز لطمه زدن و قمه زنی در عزای ائمه معصومین (ع) چیست؟
شیخ محمداسحاق فیاض کابلی: جواز لطمه زنی مطلقا وخصوصا در عزای ائمه (علیهم السلام) احتیاج به دلیل ندارد. بله جائز نبودن وحرام بودن آن محتاج به دلیل است.
- آیا استفاده از زنجیر‌هایی که دارای تیغ هستند و در برخی کشور‌ها متداول است، در عزاداری جایز می‌باشد؟
شیخ محمداسحاق فیاض کابلی: در شعائر حسینی که در مصیبت سیدالشهداء (ع) برگزار می‌شود کوشش شود که مناسب با شأن آن روز مصیبت و حزن و صاحب آن روز باشد، از اعمالی که موجب توهین به دین و مسلمین و حضرت سیدالشهداء (ع) بشود پرهیز کنید.
لطمه زنی در منابع تاریخی
- شیخ حر عاملی نقل کرده است: امام حسن عسکری (ع) در مصیبت پدر بزرگوارش امام هادی (ع) پیراهن خویش را از طرف مقابل و پشت گردن چاک داده بود و، چون بعضی از حاضران اشکال کرد، حضرت در جواب وی فرمود: چه می‌دانی‌ای احمق! حضرت موسی بن عمران (ع) در سوگ برادرش هارون پیراهن خود را چاک زد.
- مسعودی در کتاب اثبات الوصیه صفحه ۲۰۱ نقل کرده است: ام احمد صدای خود را به گریه در عزای موسی بن جعفر (ع) بلند کرد و بر صورت لطمه زد و پیراهن خویش را چاک داد و این در حالی است که امام هشتم (ع) او را از این عمل ممانعت نکرد.
- شیخ طوسی در کتاب تهذیب از امام صادق (ع) روایت کرده است:
فاطمیات (اولاد فاطمه زهرا (س)) در مصیبت امام حسین (ع) گریبان‌ها چاک داده و بر صورت هایشان لطمه می‌زدند و سزاوار است که بر مثل حسین (ع) صورت‌ها را لطمه زده و گریبان‌ها را چاک داد.
همچنین از خالد بن سدیر نقل کرده است که:
از امام صادق (ع) سؤال کردم: مردی در عزای پدر، مادر، برادر یا یکی از اقوام خود پیراهن چاک زند چه صورتی دارد؟ فرمود: باکی نیست، موسی بن عمران (ع) در مصیبت برادرش چنین کرد.
