دانستنی ها مذهبی
شهادت یا وفات حضرت زینب (س)؟
شهادت یا وفات حضرت زینب (س) یکی از نقطه‌های نامعلوم درباره زندگی ایشان است. کارشناسان علوم دینی و تاریخی معتقدند که حضرت زینب (س) یا به دست عوامل یزید مسموم شده و به شهادت رسیده‌اند یا به علت بیماری رحلت فرموده‌اند.
هر ساله با فرا رسیدن پانزدهم ماه رجب نام زیبای حضرت زینب (س) را می‌شنویم که امروز روز شهادت یا وفاتحضرت زینب (س) است. اما بالاخره شهادت یا وفات؟ شیعیان همیشه ارادت بسیار ویژه‌ای به عمه سادات حضرت زینب (س) داشته‌اند. پیام عاشورا را زینب (س) به گوش جهانیان رساند و تحمل این حجم بسیار زیاد از غم اندوه در نهایت اسلام و شیعه را سربلندتر کرد. در ادامه در پاسخ به سؤال شهادت یا وفات حضرت زینب (س) توضیحاتی ارائه می‌دهیم.
شهادت یا وفات حضرت زینب (س)؟
درباره نحوه از از دنیا رفتن زینب کبری (س) نقل قول‌های تاریخی متفاوتی در دست کارشناسان دینی هست. اگرچه هنوز پاسخ این سؤال به صورت قطعی وجود ندارد، اما مواردی از قبیل: مسموم شدن به دست اطرافیان و عوامل یزید، خفه شدن در آب و فوت به دلیل بیماری احتمال‌های تاریخی هستند که در برخی از کتب ذکر شده‌اند. در یک بررسی اجمالی می‌توان بیان کرد که اغلب علما و کارشناسان علوم اسلامی بر این باورند که حضرت زینب بر اثر خفه شدن در آب از دنیا نرفته‌اند و این گزینه به احتمال بسیار زیاد یک داستان ساختگی است. اما طبق دو نظر دیگر حضرت زینب (س) یا بر اثر بیماری فوت کرده‌اند یا به دلیل مسموم شدن توسط عوامل یزید به شهادت رسیده‌اند. این دو نظریه هیچ کدام به اثبات قطعی نرسیده‌اند و مورد اختلاف علما و مراجع تقلید می‌باشند.
نظریه شهادت حضرت زینب (س)
همانطور قبلاً نیز اشاره کردیم جمعی از علمای اسلام بر این باورند که عزیمت روح بلند حضرت زینب (س) به دلیل مسمومیت توسط عوامل یزید یوده است. بدین شرح که حضرت زینب (س) پس از تحمل درد‌ها و رنج‌های بسیار در جریان روز عاشورا و کشته شدن نزدیک‌ترین افرادشان شروع به برگزاری جلسات روضه و عزاداری کردند. ایشان در مجلس‌های مختلف وقایع روز عاشورا را بازگو می‌کردند و از ستم‌هایی که خاندان رسول الله در این روز به خود دید برای مردم تعریف می‌کردند تا اینکه خبر چینان خبر را به یزید رساندند. نتیجه این فعالیت‌های حضرت زینب (س) این بود که عوامل مزدور یزید بنا به خاستهٔ یزید حضرت زینب (س) را مسموم کردند و ایشان مظلومانه به شهادت رسیدند.
نظریه وفات حضرت زینب (س)
سوی دیگر این نظریات متعلق به افرادی است که اعتقاد دارند حضرت زینب (س) به شهادت نرسید؛ بلکه در تاریخ ۱۵ رجب سال ۶۲ هجری قمری و پس از اینکه بحران‌های بسیاری را پشت سر گذاشتند به دلیل بیماری رحلت فرمودند. طبق این نظریه حضرت زینب (س) احتمال زیادی وجود دارد که علت اصلی بیماری ایشان درد‌ها و عذاب‌های بسیاری بوده است که حضرت در روز عاشورا و پس از آن در اسارت دیده‌اند. روز‌های تلخ و درناک اسارت نهایتاً به فوت حضرت ختم شدند و ایشان در سال ۶۲ و در سن ۵۷ سالگی به دیار باقی شتافتند.
تحلیل شهادت یا وفات حضرت زینب (س)
هر کدام از گروه‌هایی که اعتقاد به وفات یا شهادت حضرت زینب (س) دارند دلایل تاریخی و روایی خاص خودشان را دارند و هیچ کدام قطعی نیستند. افرادی که شهادت حضرت زینب (س) را محتمل‌تر می‌دانند اضافه می‌کنند که انگشت اتهام مسموم کردن حضرت به سوی یزید و دربار ننگینش است و اصلاً بعید نیست که چنین فرد پلیدی دست به این حرکت بزند. از طرفی حضرت زینب (س) در هر جایی حضور پیدا می‌کردند پیام آور عاشورا و دادخواهی بودند؛ این به ضرر یزید بود و باعث می‌شد وجهه او در میان مردم نابود شود و هر روز تعداد بیشتری از مردم چهره پلید او را می‌شناختند. به هر حال عزیمت حضرت زینب (س) به سوی پروردگار متعال در هاله‌ای از ابهام رخ داد و هنوز به طور قطع نمی‌توان شهادت یا وفات حضرت زینب را اثبات کرد.
شهادت یا وفات، چه فرقی می‌کند؟
اولین نکته مهم در این باره این است که وفات یا شهادت حضرت زینب مشخص کننده چیزی نخواهد بود. حضرت زینب (س) در دوره حیاتشان یکی از بزرگترین فجایع تاریخ اسلام را شاهد بودند و پس از آن نیز به وظیفه خود عمل نمودند. عمل به وظیفه و صبر در امتحان الهی بزرگترین کار‌هایی بودند که حضرت زینب (س) انجام دادند. برخی از محققین عرصه علوم انسانی بر این باورند که اگر زینب (س) در کربلا نبود خبر واقعه کربلا و رشادت یارانامام حسین (ع) و مظلومیت ایشان هیچگاه در میان مردم بازتاب پیدا نمی‌کرد.
به بیانی می‌توان گفت: روضه‌ها و عزاداری‌هایی که هرسال در سراسر دنیا برگزار می‌شوند همه و همه مدیون حضرت زینب (س) هستند و عاقبت ایشان به بهترین شکل ممکن ختم شد حتی اگر توفیق شهادت را نیز از دست داده باشند باز هم نقصی در او دیده نمی‌شود.
آیا حضرت زینب (س) در دمشق مدفون است؟
همانطور که درباره نحوه رحلت حضرت زینب (س) اختلاف نظر هست، محل دفن ایشان نیز مورد اختلاف علما است. شواهدی که در کتب تاریخی وجود دارند سه مکان را به عنوان مدفن شریف حضرت زینب (س) بیان می‌کنند. دمشق، مدینه و قاهره مصر. هر کدام از این سه نظریه دلایل قابل توجهی ارائه می‌دهند، اما اکثر علمای شیعه و کارشناسان حوزه علوم دینی اتفاق نظر دارند که حضرت زینب (س) در دمشق دفن شده‌اند و حرم مطهرشان همان حرم مشهور واقع در سوره است.
به نظر شما شهادت یا وفات حضرت زینب (س) در جایگاه شخصیت ایشان در میان شیعیان تاثیری دارد؟ آیا شخصیت‌هایی که در تاریخ اسلام بوده‌اند و نهایتاً با شهادت به دیار باقی شتافته‌اند در میان مؤمنین محبوب‌ترند؟ نظر خود را در بخش “ارسال نظرات” با ما به اشتراک بگذارید.
