بندر سيراف نخستين شهر ساساني
بندر سيراف نخستين شهر ساسانياسلامي در ايران بوده که مي‌توان همزيستي مسالمت‌آميز اقوام و ملل مختلف را درآن مشاهده نمود. از مجموع شواهد مي‌توان دريافت شهر بندري بوشهر و بويژه بندر سيراف، مرکز بزرگ دريانوردي ساساني – اسلامي در حوزه خليج فارس بوده است و دريانوردان از اين ديار به نقاط دور جهان و اقيانوس هاي کبير سفر مي‌کردند. گفته مي‌شود اين بندر تاريخي داراي ناخدايان پرآوازه‌اي چون سليمان سيرافي و يا حتي سندباد بحري در روزگار کهن بوده‌است.
همچنين دانشمندان بسياري در اين شهر بندري و تاريخي مي‌زيستند که تأليفات مختلفي در علم، پزشکي، ستاره‌شناسي، ادب و تاريخ داشته‌اند.بندر بوشهر از بنادر قديمى و تاريخى ايران به‌شمار مى‌رود و داراى قدمت تاريخى و درخشان و سابقه پنج هزار ساله است و اسناد به‌دست آمده از منطقه ريشهر واقع در ? کيلو‌مترى بندر بوشهر نمايانگر اين است که از هزاره سوم پيش از ميلاد، شهرى آباد بوده و از مراکز عمـده فرمانروايي ايلامى به‌شمـار مى‌رفته است.
سنگ‌نوشته‌هاى ايلامى به‌دست آمده مشخص مى‌کند که بوشهر در آن عصر دهکده‌اى به نام ليان بوده‌است. گفته مي‌شود دوراني که تجارت جاده ابريشم رونق بسيار داشته، اين بندر نقش به سزايي در تجارت بين المللي داشته است. اين شهر در زمان باستان شهري يهودي‌نشين بوده که شغل اصلي ساکنانش تجارت ابريشم بود، ولي پس از زوال ساسانيان، نام آن به بندر طاهري تغيير يافت.
رومن گيرشمن،
باستان‌شناس مشهور براين باور است که؛ بوشهر در عصر سلوکيان احداث گرديد. در روزگار فرمانروايي اردشير بابکان سرسلسله شاهان ساساني، شهر رام اردشير در فاصله دو فرسنگى بوشهر بنا شد که خرابى‌هاى تاريخى ريشهر از آثار آن است.
اهميت راهبردي و نظامي و بازرگاني بندر بوشهر در دوران پس از باستان نيز ادامه يافت. در زمان نادر شاه به‌عنوان مهمترين پايگاه دريايى و ساخت کشتى‌هاى جنگى مورد استفاده قرار مى‌گرفت.
اين بندر در روزگار زنديان مرکز اصلي صادرات و واردات کالا و مهمترين منبع درآمد حکومت به شمار مي‌رفت و اعتبار و رونق بازرگانى بندر بوشهر به‌عنوان تنها بندر معتبر در زمان قاجار به‌خصوص در زمان ناصرالدين شاه به اوج خود رسيد و از اين‌رو مهاجرت از مناطق مجاور فزونى گرفت و جمعيت شهر رو به ازدياد گذاشت
در اين زمان بندر بوشهر به‌عنوان مرکز گمرکات جنوب انتخاب و اداره‌اي تحت عنوان شعبه گمرکات جنوب در آن تأسيس گرديد و پس از آن به‌عنوان تنها بندر معتبر ايران به يکي از مراکز اصلي داد و ستد در منطقه خليج فارس مبدل گشت و اين روند ادامه يافت تا با تأسيس راه آهن ايران و پيدايش شرکت نفت ايران و انگليس و رونق بندر خرمشهر تدريجاَ بندر بوشهر اعتبار سابق خود را از دست داد.
سيراف يا صيراف صورت قديمتر سيراب، شهري باستاني واقع در بخش مرکزي شهرستان کنگان در استان بوشهر يکي از آثار تاريخي و از نقاط ديدني استان بوشهر در جنوب ايران است. سيراف يکي از قديميترين بنادر ايران است که زماني داراي رونق فراواني بوده‌است. شهر باستاني سيراف داراي معماري متفاوت و ويژه‌اي است که بيننده را به ياد روستاي ماسوله در شمال ايران مي‌اندازد. بندر سيراف پررونق ترين بندر ايران در دوره ساساني بود که روابط تجاري گسترده با چين و ساير ممالک دور و نزديک داشت.
سيراف بندري است که در باريکه اي ميان کوه و دريا قرار دارد و به همين دليل از چشم انداز بسيار زيبا و استثنايي برخوردار است. برخي مورخين و جغرافيدانان معتقدند هيچ بندري در سرتاسر خليج فارس، موقعيت طبيعي سيراف را نداشته است. ولي متاسفانه شهر با عظمت و پرشکوه سيراف سرانجام در زلزله هولناکي که در نيمه دوم قرن چهارم هجري رخ داد، ويران شد و بخش زيادي از آن به زير آب فرو رفت. اکنون از آن همه شکوه، تنها ستون هاي نيمه فرو ريخته، ديوارهاي شکسته، قبرهاي متروک و بناهاي ويران باقي مانده است.
