متافیزیک
متافیزیک
مِتافیزیک (به انگلیسی: Metaphysics) یا مابعدالطبیعه[۱] (به عربی: ما بعدُ الطبيعة) شاخهای از فلسفه است که به پژوهش دربارهٔ چیستی و کُنه وجود، زندگی و جهان به عنوان یک کل میپردازد.[۲] متافیزیک را ریشهٔ فلسفه میدانند؛ بدین معنا که فیلسوفان نخستین عمدتاً به این حوزه از فلسفه میپرداختهاند.
مسائل کهن مابعدالطبیعه
مسائلی که در این شاخهٔ فلسفه مطرح اند را میتوان به سه دستهٔ اصلی تقسیم کرد:
- مسائلی که در باب چیستی خدا و هستی هستند؛ همچون هستیشناسی، وجود خدا و عدم وجود خدا.
- مسائلی که در باب چیستی انسان هستند؛ همچون جبر و اختیار
- مسائلی که در باب چیستی جهان هستند؛ همچون ثبات و تغییر، و ذهن و ماده.[۳]
اعتبار مابعدالطبیعه
یکی از نکات مهمی که بعضاً مورد غفلت قرار میگیرد، مسئلهٔ اعتبار مابعدالطبیعه است؛ یعنی بود و نبودش محل بحث و گفتگوی فیلسوفان است.[۴] بر این اساس میتوان فیلسوفان را به دو دسته مابعدالطبیعی مثبت و مابعدالطبیعی انتقادی تقسیم کرد.[۵]