توجه : برخی مطالب این سایت از سایت های دیگر جمع آوری شده است. در صورت مشاهده مطالب مغایر قوانین جمهوری اسلامی ایران یا عدم رضایت مدیر سایت مطالب کپی شده توسط شماره موجود در بخش تماس با ما به ما اطلاع داده تا مطلب و سایت شما کاملا از لیست و سایت حذف شود.
آداب و رسومسیراف

بازی های بومی محلی بندر سیراف

در زیر از بین دهها بازی محلی در سیراف سعی کردیم که چند بازی را انتخاب کنیم چون پرداختن به همه ی آنها خارج از حد حوصله دوستان می باشد.

بازی های بومی محلی بندر سیراف

در قدیم که نه کامپیوتر بود و نه تلویزیون و نه توپ فوتبالی بچه های سیراف سعی می کردند اوقات فراغت خود را با بازی های محلی پر کنند و واقعا هم این بازی ها لذت بخش بودو قریب به اتفاق این بازیها حس مسئولیت، تعاون و همکاری و تجربه یک کار گروهی رابه کودکان می آموخت و کودکان را به نوعی برای زندگی آینده در بستری همراه با نظم و انضباط آماده می ساخت.

چوب وچلک(الک دولک)

این بازی اغلب  برای افراد 12تا20سال  است و وسایل مورد نیاز دوعدد چوب یکی به اندازه 70تا 100سانتیمتر و دیگری به اندازه20تا30سانتیمترمی باشدو با 2تا 10نفربازیکن قابل اجراست.

بازی های بومی محلی بندر سیراف
بازی های بومی محلی بندر سیراف

برای شروع این بازی ابتدا دو نفر به عنوان سرگروه انتخاب می شوند و شروع به یارگیری می نمایند  وبقیه افراد در صفی قرار گرفته و سرگره ها با توجه به چالاکی و زرنگی و سرعت عمل افراد آنان را یکی یکی انتخاب می نمایند بطوری که در هر بار  سرگروه یک نفر انتخاب کرده ونفر بعد باید سرگره دیگری انتخاب نماید.بعد از یار گیری سنگی کوچک و صافی را پیدا می کنند و مراسم “تر یا خشک”  (قرعه کشی) انجام می دهند بطوری که یک طرف سنگ را با آب دهان!

خیس کرده و سرگروها یک طرف سنگ را انتخاب می نمایند و بعد این سنگ توسط یکی از آنان تا ارتفاع کمی به هوا پرتاب می شود وقتی سنگ به زمین افتاد شروع بازی به نفع کسی است که گفته اش درست آمده مثلا گروهی که قسمتِ تر(خیس)سنگ انتخاب کرده اگر سنگ طوری بیفتد که قسمت ترِ آن قابل مشاهده باشد آن گروه شروع کننده است.

و اما شروع بازی ابتدا دو سنگ را انتخاب می کنند و به فاصله 20سانتی متری یکدیگر قرار می دهند ودوسر  چوب کوچک که چلک نام دارد را روی سنگها قرار می دهندو با چوب بزرگ زیر آن کرده و تا ارتفاع کمی به هوا پرتاپ می کنند و در حالیکه چلک در در هواست با چوب بزرگ ضربه ای محکم به آن می زنند تا به دور پرتاب شودو بلافاصله یک سر چوب بزرگ راروی یکی از آن دوسنک بازی قرار داده و چوب را رها می کند 

یاران گروه دیگر که درجلو زمین بازی قرار دارند هر کدام سعی می کنند چلک را در حال سقوط بگیرند در صورت موفقیت، بازی به نفع گروه مقابل عوض می شود و اگر چوب بر زمین افتاد از محل سقوط چلک بر زمین یکی از یاران گروه مقابل چلک را به سوی چوب بزرگ پرت می کند در صورت برخورد به آن چوب، بازی به نفع آنان می شود,

و در صورت عدم برخورد فاصله بین سنگها تا چلک با استفاده از همان چوب ،بوسیله یکی از بازیکنان شروع کننده ی بازی  اندازه گیری می شود و آن فرد در حین اندازه گیری به جای اینکه اعداد را بر سر زبان آورد ، چوب اول را(اول خدا)  چوب دوم را (دوم ماه) چوب سوم را(سوم زمین) می گوید و این کلمات را تکرار می کند.

و در آخر چلک را بر می دارد و به سرگروه مقابل می گوید “کلیکلی؟”(یعنی چند تا می زنم) آن هم در جواب می گوید” هیچی نکنی”( ان شا الله هیچی نزنی) و آنگاه چلک را به هواپرتاب میکند و سعی می کند با ضربه های متعدد دیگری همینطور چلک را در هوا نگه دارد وقتی که که چلک به زمین افتاد آنگاه به اندازه تعدادی ضرباتی که چلک را در هوا نگه داشته به چلک سه  ضربه می زنددر ضربه اول که بر سر چلک  وارد می سازد تا آن را به هوا پرتاب کندمی گوید:

چلک  در ضربه دوم که سعی می کند چلک رادر ارتفاع بیشتری ببرد می گوید: منتیلک و همراه با ضربه ی سوم که آن را به مسافتی دورتر پرت می کند می گوید چرب وسنا و سینک و آن را بدین وسیله ازمحل سنگها(دکه) دور می سازد یکی از یاران گروه مقابل بایستی این فاصله را یک نفس در حالی که یک عبارت نامفهوم (گَتّی گَمَتی گَلِ مَلگوتی) را با صدای بلند بر زبان می آورد با دویدن طی نمایدودر صورتی که نفس کم آورد باید نفر بعدی این مسافت راتکرار کند.

2)خرک چه خرک؟(این خارک چه خارکی است؟)

این بازی بیشتر شبها ، وبه منظور معرفی و شناساندن خارک های منطقه و تحریک حس کنجکاوی نوجوانان برگزار می شود و بهانه ای شیرین برای انجام ورزش است وسیله مورد نیاز در این بازی تکه پارچه ای است که یک سر آن جمع شده و به صورت توپی کوچک در آمده است. در این بازی یک نفر به عنوان مجری بازی روی سنگی می نشیند و گروه 2 الی 10نفری در کنار هم پیش روی او قرار می گیرد ودر حالیکه قسمت توپ شده ی این پارچه در دست مجری و دنباله ی آن در دست یکی از بازیکنان قرار داده وبه او می گوید “خرک چه خرک؟”

آن بازیکن جواب می دهد “رنگانک” وبعد  مجری خارکی را با دان نشانه ها یش برای او معرفی می کند ،اگر آن فرد توانست پاسخ صحیح  رابگوید مجری به او اجازه می دهد با همان پارچه به دنبال بازیکنان دیگرکه در حال فرار هستند بدود و با سر توپی شکل پارچه آنان را بزندو این ادامه دارد تا زمانی که مجری تشخیص بدهد و بعد با گفتن کلمه” اِنگِس”!   آن فرد را به خود فرا می خواند و پارچه را از او می گیرد و به کس دیگر می دهد و از او نیز سوالی می نماید و این بازی همینطور ادامه دارد. 

بازی های بومی محلی بندر سیراف

3) هله هله گرگ چمبری:

این بازی نیز یک بازی گروهی بوده بطوری که بازیکنان به دو دسته مساوی تقسیم می شوند گروه گرگ و گروه آدم ها  هر دو گروه در حالیکه نفرات پشت سر هم ایستاده اند ودست دور شکم نفرجلوی کرده اند  گروه آدم ها رو به طرف گروه گرگها کرده و با هم این سخنان را می گویند

گرگ ها: هله هله گرگ چمبری

آدمها: زهره (جرات)نداری ببری

گرگ ها: اگر بردم چه می کنی؟

آدمها: خرد و خمیرت می کنم

گرگ ها: لقمه ی مو (من)چرب تره

آدمها: کارد مو هم تیز تره

گرگ ها: خونی خاله کمو وره؟(کجاست)

آدمها: از ایی وره از او وره

گرگ ها: بوام گفته اسّم(ملاقه) بده

آدمها: اسم ندارم چه کنم ؟

گرگ ها: دیمون (مادرم)گفته پاتیل بده

آدمها: پاتیل ندارم چه کنم ؟

 گرگ ها: بوا گفته دسّی(دستی) بده

آدمها: دسّی (دستی)که دارم ات میدم

آنگاه نفرات اول هر گروه دستان یکدیگر گرفته و هر کدام از گروه ها سعی می کنند گروه حریف را به طرف خود بکشند و در آخر افراد گروهی که شکست خورد باید گروه برنده را بردوش بگیرد و سواری بدهد. و این بازی چند بار بین همین دو گروه تکرار می شود.

4) کَکَدون:

بازی فکری ککدون بین دو نفر یا دو گروه برگزار می شود بدین گونه که گروه شروع کننده بازی پس از مشورت با هم خانواده ای را در نظر می گیرند و با طرح یک سئوال از گروه دیگر می خواهند که نام آن خانواده را بگوید.گفتگوی میان آنها به عبارات زیر است

گروه شروع کننده رو به طرف گروه دوم میگوید ککدونگروه دوم می گوید چش میدون

گروه اول: از مال خدا دو زنکه سه مردکه(منظور این است که خانواده ای را نام ببر که اعضایش دو زن و سه مرد باشدگروه دوم نیز پس از مشورت بسیار خانواده های شهر را بررسی می کنند و پاسخ  جوابی را می گویند .اگر این خانواده همان خانواده ی مورد نظر بود که گروه دوم پیروز شده و بازی را خود شروع می کند

این بازی باعث می شد که خانواده ها تا اندازه ای آمار افرادخانواده ها را داشته باشند و در این بازی حتما باید خانواده هایی  انتخاب شوند که مورد شناخت گروه دوم باشد.

5) کنگرکی کنارکی:

این بازی بیشتر بین 2تا 5 نفربرگزار می شود به نحوی که اعضا در ابتدا چهل هسته ی خرما را آماده کرده و بعد از مراسم قرعه ” پُر پیک” کردن  شخص شروع کننده انتخاب می شود و افراد هم دور هم نشسته بطوری که یک حلقه ای تشکیل می دهند

سپس فرد شروع کننده تمام هسته های خرما(اسّکها)را جلوخود به روی زمین می ریزد ویکی از آنها را لای دو انگشت راست  خود قرار داده و باید دریک نفس  هم شعر( کنگرکی کنارکی باغ ابول سی مردکی) را تکرار کندوهم با همان دست تمامی هسته ها را یکی یکی از زمین برداشته و در دست دیگر قرار دهدو اگر در این هنگام مجبور به تنفس شد ،سوخته و باید بازی را به نفر بغلی واگذار کند.

6) سلام سلام ِ خالتون:

این بازی مخصوص دختران است نمایش یک مراسم خواستگاری است .دختران به دو گروه شش _ هفت نفره تقسیم می شوند یک گروه خانواده ی داماد و گروه دیگر خانواده ی عروس خانواده داماد به خانه ی عروس آمده و یکی از دخترانشان را خواستگاری می کنند

عباراتی که بین آنها رد و بدل می شود به صورت زیر است

خانواده داماد :  سلام سلاِ خاتون

خانواده عروس: علیک السلام خالتون

خانواده داماد :  مازن می خواهیم خالتون

خانواده عروس: مازن نداریم خالتون

خانواده داماد : اشاره به دختران کرده می گویند : اینا چه چیزن خالتون

 خانواده عروس:کور و کجل و پاپتی

خانواده داماد : سی ما که خوبن خالتون

بازی های بومی محلی بندر سیراف

خانواده عروس:باباش نه اینجان خالتون

خانواده داماد : باباش کجا هس خالتون

خانواده عروس:برفته خارج خالتون

خانواده داماد در این موقع بر می گردندو یکبار دیگر به خانه ی عروس می آیند و ضمن تکرار عبارات گذشته دست یکی از دختران را گرفته و او را با زور از خانه خارج کرده و همراه سردادن قل به خانه ی خود برمی گردند.

7)خِشتَکِ چِلِ پاتُم:

تعداد بازیکنان در این بازی 5تا 10نفر است بعد از انتخاب دو نفر به عنوان بازیکن اصلی بقیه ی بازیکنان در حالیکه پاهایشان به جلو دراز دراز کرده اند یک نفر ایستاده و نفر شروع کننده ی بازی در حالیکه مهره ای در دست دارد دستش را به زیر پای یکایک بازی کنان نشسته برده و این مصرع شعر تکرار می کند : خِشتَکِ زیر پاتُم و مهره را در زیر پای یکی از آنها می گذارد و بعد رو به بازیکنی که ایستاده و بر کار های او نظارت می کند کرده و می گوید “مهره بده” یعنی بگو مهره زیر پای کدامیک است ؟

او هم کمی فکر کرده و سر انجام یکیرا انتخاب می کند . اگر حدسش نا درست بود که از دوباره بازی تکرار می شود و گر حدسش درست بود او بازی را در دست گرفته و دوستش باید جای فردی بنشیند که مهره نزد او بوده است . و بازی دوباره تکرار می شود.

8) گَبو چوبو:

این بازی بین دو گروه 2تا5 نفره  و یک نفر به عنوان “بُل میونه”برگزار می شود و وسایل بازی  یک چوب 70 سانتیمتری و به ضخامت چوب کلنگ  و یک توپ گلف است

ابتدا دو سرگروه بعد از یار گیری و انجام مراسم “تر و خشک” برای تعیین شروع کننده ی بازی  گروه شروع کننده در یک سر زمین ایستاده و گروه بعدی در وسط زمین قرار دارد توپ در دست بُل میونه قرار دارد و و افراد گروه شروع کننده یکی یکی نزد او رفته و با چوبی که در دست دارند ضربه ی کوچکی بر سر توپ زدهدر این هنگام بل میونه توپ را به اندازه 50 سانتیمتر به هوا پرتاب می کند و بازیکن چوب به دست ضربه ای محکم زیر توپ زده و توپ  را به سوی بازیکنان در زمین پرتاب می کند.

با پرتاب توپ تمامی یارانش که به توپ ضربه زده اند نیز به سوی “دکّه” فرار می کنند دکّه محلی است در آنسوی زمین که با چند سنگ بزرگ مشخص شده است اگر توپ جایی دور رفته باشد  و مجال برگشتن را داشته باشند که بر می گردند و گرنه باید صبر کنند تا بازیکنی دیگری توپ را پرتاب کند. اگر توپ توسط یاران گروه مقابل در هوا گرفته شود بازی واگذار خواهد شد.

اگر چنانچه  توپ در نزدیکی بیفتد و یاران نیز در حال فرار باشند کسی که توپ گیر آورده آن را به سوی آنان پرتاب می کند اگر به یکی از آنان برخورد کرد بازی عوض می شود . و گرنه همچنان ادامه دارد.

بازی های بومی محلی بندر سیراف

منبع: برگرفته از مقاله کاکا سیرافی(قنبر سماچی)

علی اکبر

مجله سیراف از سال 96 فعالیت خود را آغاز کرده است،تمام تلاشم انتشار محتوای سالم و منحصر بفرد مورد نیاز کاربران با رعایت قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. 09900995320

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا