منتَظَر

از امام جواد علیه السلام روایت شده است که حضرت مهدی (عج) را منتظَر می‌نامند؛ چون دوران غیبت برای وی، بسیار طولانی خواهد بود. مخلصان امت با وجود طولانی شدن این دوره، ظهور او را انتظار خواهند کشید، ولی شک کنندگان، دچار تردید خواهند شد و او را انکار خواهند کرد. همچنین آن حضرت را منتظِر نیز نامیده اند؛ زیرا ایشان همیشه در انتظار اذن پروردگار برای ظهور و قیام برای برقراری عدل در جهان هستند .

در برخی از روایات، ضمن ذکر برخی از القاب، به وجه تسمیه‌ی آن‌ها نیز اشاره شده است: از امام جواد (علیه‌السّلام) پرسیده شد که چرا به امام مهدی (عج) «منتظر» گفته می‌شود؟ امام (ع) فرمود: «لانّ له غیبه تکثر ایّامها و یطول امدها، فینتظر خروجه المخلصون و ینکره المرتابون…؛ چون برای مهدی (علیه‌السّلام) غیبتی است که روزهای آن بسیار و مدّت آن، طولانی است. مخلصان، منتظر ظهور او می‌مانند و اهل ریب او را انکار می‌کنند».

نام مهدی و لقب قائم

قائم

• امام صادق (علیه السلام)  فرمود: «اذا توالت ثلاثة اسماء : محمد و على و الحسن، فالرابع القائم» – «هنگامى كه سه اسم محمد و على و حسن دنبال هم آمدند، پس چهارمین آنان قائم است».
• امام جواد (علیه السلام)  نیز مى فرماید: «اِنّ القائم منّا هو المهدى الّذى یجب ان ینتظر فى غیبته و یطاع فى ظهوره»؛ «به راستى که قائم از ما، مهدى است که در ایام غیبت، انتظار او و در دوران ظهور، اطاعت او واجب است». امام مهدی (عج) به این خاطر که در برابر ظلمی که جهان را خواهد گرفت قیام خواهند کرد و به دلیل اینکه در برابر وضعیت نابرابر سیاسی، اقتصادی، اجتماعی واکنش نشان خواهند داد این لقب را از آن خود کرده اند و به نام قائم شناخته می‌شوند.

• امام صادق (علیه السلام)  فرموده است: «سمّى القائم لقیامه بالحق» ؛ «قائم نامیده شده، به جهت اینكه قیام به حق خواهد كرد».

• امام رضا (علیه السلام)  نیز فرموده است: «تمام الامر بقائم آل محمد»؛ «تمام امر به دست قائم آل محمد (صلی الله علیه و آله)  است».
• از امام جواد (علیه السلام)  نیز سؤال شد: چرا او را قائم مى نامند؟ امام فرمود: «لأنّه یقوم بعد موتِ ذکرِه و ارتدادِ اکثرِ القائلین بأمامته»؛ «چون پس از آن قیام مى کند که از یاد‌ها رفته است و بیشتر معتقدان به امامتش برگشته اند».

• امروزه شیعیان همزمان با شنیدن نام قائم (عج) از جا برمی‌خیزند و به نشانه ادای احترام سر پا می‌ایستند تا نام و یاد حضرت را زنده نگه دارند و به پاس انتظار ایشان برای ظهور با وی اظهار پیوند و وابستگی می‌کنند. این عادت در زمان امام صدق (ع) نیز مرسوم بوده است؛ حتى نقل شده است: در حضور امام رضا (علیه السلام)  کلمه قائم ذکر شد، آن حضرت برخاست و دست بر سر نهاد و فرمود: «اللهم عجّل فرجه و سهّل مخرجه».

• امام صادق (علیه السلام)  نیز فرموده است: «سزاوار است که وقت برده شدن نام قائم (براى احترام)، به پاخیزند و از خداوند تعجیل در فرجش را بخواهند».

مهدى

• در روایتى آمده است: «انّما سمّى القائِمُ مَهدِیا لأنّه یهدى الى اَمر مضلول عنه…» ؛ «… قائم را بدان جهت مهدى گویند كه مردم را به امرى كه گم كرده اند، هدایت مى كند».

• امام صادق (علیه السلام)  نیز فرموده است: «لأنّه یهدى الى كُلِّ امر خَفى» ؛ «به جهت اینكه به تمامى امور پنهان هدایت مى شود».

• در اصل مهدی کسی است که خداوند او را هدایت کرده و همان صراط مستقیم و مسیر کمال و روحانیت و انسانیت است. هدایت الهی در او به اوج رسیده و می‌تواند دیگران را هم به این مسیر هدایت فرماید. چنان كه پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله)  به حضرت على (علیه السلام)  فرمود: «لقب مهدى بر او گذاشته شده ؛ چون او مردم را به سوى خداوند هدایت مى كند».

اباصالح

بقیة اللّه

حجّة اللّه

صاحب الزمان

خاتم الاوصیاء