زندگینامه امام سجاد (ع) و دانستنی های جالب درباره زندگی با ارزش ایشان

زندگینامه امام سجاد علیه السلام

زادروز حضرت سجاد (ع) [چهارمین امام شیعیان] فرزند امام حسین (ع) و شهربانو(دختر یزگرد سوم از پادشاهان ساسانی) در ۵ شعبان سال ۳۸ هجری قمری و در شهر مدینه می باشد. امامت حسین بن علی(ع) با شهادت پدر بزرگوارشان در روز عاشورا و در واقعه کربلا در سال ۶۱ هجری قمری آغاز گردید و تا سن ۵۷ سالگی و به هنگام شهادت شان(۱۲ یا ۲۵ محرم سال ۹۵ هجری قمری) ادامه داشت.

۳ سال نخست زندگی امام سجاد (ع) همزمان با امامت جد بزرگوارشان مولای موتقیان حضرت علی بن ابی طالب (ع) بوده است. بعد از شهادت ایشان، امام حسن مجتبی (ع) به مدت ۱۰ سال امام و پیشوا شیعیان بوده است و پس از شهادت فرزند ارشد حضرت علی (ع)، امام حسین (ع) نیز مدت امامت شان ۱۰ سال بوده است.

دوران بیماری امام سجاد (ع)

امام حسین (ع) به دلیل بیعت نکردن با یزید بن معاویه از مدینه به مکه رفت و در مدت ۴ سال حضور در این شهر به دلیل سیل نامه های که از سوی مردم کوفه برای ایشان فرستاده می شد و از ایشان تقاضای حضور در کوفه و پذیرش زمامداری را داشتند، برای کمک به اسلام و مردم به همراه اهل بیت خود، اصحاب پیامبر و جمعی از یاران خود  رهسپار کوفه شد، اما در مسیر کوفه و در بیابانی به نام کربلا به دست لشکریان ابن زیاد محاصره گشتند.

در طول راه امام زین العابدین (ع) که ۲۳ سال داشتند به بیماری و تب شدیدی مبتلا شدند. ایشان در این سفر به همراه همسر(فاطمه دختر حسن بن علی (ع)) و فرزند شان (امام محمد باقر (ع)) حضور داشتند. اما به دلیل بیماری بسیاری سختی که برایشان عارض گشته بود، توانایی نبرد با دشمن را نداشتند و وظیفه جهاد از ایشان برداشته شده بود و به امر خداوند متعال امام زین العابدین (ع) در روز عاشورا از آتش کینه و عداوت لشکر عمربن زیاد در امان ماندند.

اسارت امام سجاد (ع)

در روز عاشورا بعد از شهادت امام حسین و ۷۲ تن از یارانش و به غارت رفتن و آتش کشیدن خیمه ها توسط دشمن، امام سجاد به همراه حضرت زینب (ع) و دیگر زنان و کودکان کاروان حسین بن علی (ع)، به اسارت گرفته شدند و آن ها را راهی کوفه کردند. در طول مسیر امام سجاد به دلیل شدت بیماری توانایی ایستادن بر روی شتر را نداشت و دشمن پاهای ایشان را به زیر شکم شتر بستند.

به نوشته خوارزمی، زین‌العابدین را که به دلیلِ بیماری ضعیف و لاغر شده بود، دست‌بسته به کوفه آوردند. وقتی دید مردم گریه می‌کنند، گفت: «اینان به خاطر ما می‌گریند؟ پس چه کسی ما را کشته است؟!» هنگامی‌که او را نزد حاکم آوردند، در کاخ ابن زیاد بین او و حاکم مجادله‌ای درگرفت تا جایی‌که ابن زیاد که خشمگین شده بود حکمِ قتلش را صادر کرد اما با خواهشِ زینب از این کار منصرف شد. ابن زیاد، علی بن حسین و دیگر اسیرانِ کربلا را در زندان نگاه داشت و نامه‌ای به شام نوشت تا از یزید کسبِ تکلیف کند. یزید پاسخ داد اسیران و سرهای شهیدانِ کربلا را نزد او بفرستد.

زندگینامه امام سجاد (ع)، اسرا کاروان کربلا و حضرت سجاد (ع) را به شهر شام و نزد خلیفه این شهر بردند. امام زین العابدین (ع) در مسجد این شهر در پاسخ به اشخاصی که به اهل بیت امام حسین (ع) اهانت کردند و قصد بدنامی داشتند، خطبه ای را ایراد فرمودند و در این خطبه پدر و جد بزرگوارشان را معرفی کردند، قصد پدر بزرگوارشان از قیام به کوفه را دعوت کوفیان و کمک به اسلام دانستند و همچنین مصائب و ستم های که در روز عاشورا بر امام حسین و یارانشان شده بود را بیان فرمودند. دلیل ایراد این خطبه نیز به خاطر دور بودن مردم شام از مرکز اسلام و شناخت ناکافی آن ها از سیره پیامبر و جایگاه اهل بیت بوده است و اکثر مردم به دلیل نفوذ حکومت معاویه، سنت مسلمانی را در روش معاویه و اطرافیانش می دانستند.

بازگشت امام سجاد (ع) به مدینه

پس از پایان دوران اسارت، امام زین العابدین (ع) به مدینه بازگشت. اما در آن جا نیز به دلیل حکومت اموی و جو حاکم بر جامعه و تردید های که در مردم نسبت به این که چه شخصی رهبر شیعیان می باشد، ایجاد شده بود، علی بن حسین (ع) به دور از هرگونه فعالیت سیاسی با تعداد معدودی از یارانش ارتباط نزدیک داشت.

شیخ صدوق در آخرین تالیف خود در الخصال این چنین نوشته است:

«علی بن حسین به‌ مدتِ بیست سال بر پدرش اشک ریخت و خدمتکارش به او گفت: اکنون دیگر وقت آن است که اندوهت پایان گیرد، پاسخش داد: چه می‌گویی؟ یعقوبِ پیامبر دوازده فرزند داشت که وقتی خداوند یکی از آن‌ها را از وی دور گرداند از بسیاریِ گریهٔ بر او، چشمانش سفید شد و موهایش به سپیدی گرایید و کمرش از شدتِ غم، خم گردید حال آنکه فرزندش در همین دنیا زنده بود و من نگاهم به پدرم، برادرم، عمویم و هفده تن از مردان خانواده‌ام که در اطرافم کشته افتاده بودند، افتاده. حال چگونه می‌خواهی غم و اندوهم پایان گیرد؟

همچنین در روایتی از امام صادق این چنین نقل شده است :

«امام زین العابدین(ع) چهل سال بر پدر بزرگوارش گریه کرد، در حالی که روزها روزه بود و شب‌ها به نماز می‌ایستاد، هنگام افطار که غلام حضرت برای ایشان آب و غذا می‌برد، و عرض می‌کرد بفرمایید، حضرت می‌فرمود: فرزند رسول خدا گرسنه کشته شد! فرزند رسول خدا تشنه، کشته شد! و پیوسته این سخن را تکرار می‌کرد و گریه می‌کرد به گونه‌ای که اشک‌های آن حضرت با اب و غذایش مخلوط می‌شد. پیوسته این گونه بود تا رحلت کرد.»

القاب و کنیه امام سجاد (ع)

علی بن حسین علیه اسلام مشهور و ملقب به سجاد و زین العابدین است و القاب دیگر ایشان سید العابدین و سید الساجدین می باشد و اسامی ابو محمد، ابوالحسین و ابوالحسن از کنیه های مشهور امام سجاد (ع) است.

آثار امام سجاد (ع)

صحیفه سجادیه، رساله حقوق و ادعیه های مشهوری همچون زیارت امین الله و دعای ابوحمزه ثمالی و … از آثار امام زین العابدین (ع) می باشد. لازم به ذکر است که در اربعه شیعه از ایشان حدود ۳۰۰ حدیث وجود دارد.

همسران و فرزندان امام سجاد (ع)

همسر امام سجاد فاطمه دختر عموی ایشان(دختر امام حسن مجتبی (ع)) بوده است و دو فرزند به نام های محمد باقر و زید بن علی داشته است. اما در در تعداد فرزندان ایشان بین مورخان اختلاف وجود دارد و وجود چهار فرزند پسر به نام های محمد باقر، زید، عبدالله و عمر و همچنین دو فرزند دختر با اسامی ام کلثوم و عُلیّه بیان شده است.

شهادت امام سجاد (ع)

امام سجاد در طول زندگی علاوه بر واقعه کربلا، شاهد وقایع بی شماری بودند و از مهمترین آن ها می توان واقعه حره، قیام توابین و قیام مختار را نام برد. در طول عمر ایشان یزید بن معاویه، عبدالله بن زیبر، مروان بن حکم، معاویه بن یزید، ولید بن عبدالملک و عبدالملک بن مروان زمامداری و حکمرانی می کردند. سرانجام ایشان در تاریخ ۱۲ یا ۲۵ محرم سال ۹۵ هجری قمری به دستور ولید بن عبدالملک با زهر مسموم و به شهادت رسیدند و در شهر مدینه و در قبرستان بقیه توسط فرندشان امام محمدباقز (ع) و جمع کثیری از شیعیان که در مراسم تشییع شرکت کرده بودند، به خاک سپرده شدند.

ضمن سپاس از همراهیتان با زندگینامه امام سجاد در این نوشتار می توانید با مراجعه به قسمت دانستنی های مذهبی با  مطالب مفید و خواندنی در زمینه های مختلف دینی و احکام شرعی آشنا شوید.

منبع : آرگا