پیشگیری و جلوگیری از دعوای کودکان در خانواده

جنگ و نزاع و اختلاف و دعوای کودکان بین اقوام، خویشان و دوستان، به ویژه برادران و خواهران، امری اجتناب ناپذیر است، حتی اگر ایشان هیچ کاری نکرده و واکنشی نشان ندهند. اگر می خواهید بین شما و خویشاوندان و نزدیکانتان صلح و صمیمیت برقرار باشد، عمل کردن به چند راه کار ارائه شده در این مقاله، قبل از آغاز دعوا، در حین مرافعه و بعد اتمام نزاع می توانند مفید فایده و کارساز باشند. اگر شما صرفا یک خانواده هستید، بعد از مطالعه این مقاله و با کمی تلاش به دوستانی نزدیک تبدیل خواهید شد.

روش شماره ۱: پیشگیری از اختلاف و نزاع

۱- اگر می خواهید علت ناراحتی دیگران را بدانید، خودتان را جای آنها بگذارید.

قبل از اینکه دعوا را آغاز کنید، به علت بد اخلاقی خواهر و برادرتان فکر کنید و اینکه چه کردید که آنها از دست شما ناراحت شده اند. ممکن است این ناراحتی ها دلیل معقول و درستی نداشته باشند و ممکن است ناخواسته و ناآگاهانه باعث ناراحتی آنها شده اید. آشنایی با عواطف و احساسات افراد خانواده باعث جلوگیری از بروز بسیاری از درگیری ها و مشاجرات می گردد.

۲- در باره موارد ناراحت کننده افراد خانواده با آنها بحث و صحبت نمایید.

وقتی که از چیزی ناراحت می شوید، درباره آن با افراد خانواده، با آرامش و صدایی ملایم و دور از هر گونه عصبیت، صحبت کنید و مورد ناراحت کننده را عنوان نمایید و با دقت به پاسخ هایی که خویشاوندان شما، برادران و خواهرانتان به شما می دهند توجه نمایید، زیرا آنها نیز به ابراز عقاید و احساسات خود خواهند پرداخت.
– وقتی خواهرتان با شما صحبت می کند، به جای توجه به تلویزیون یا گوشی همراه خود، به گفته های وی گوش کنید. با این کار خواهر شما حس می کند به او و گفته هایش اهمیت میدهید.
– از مطرح کردن مسائلی که باعث ایجاد دعوا و تشتت می گردند، مثل نشان دادن کارنامه نمرات برادرتان و یا دوست پسر تازه خواهرتان(که احتمالا لال یا کند ذهن هم میباشد) اجتناب نمایید.

۳- روشی اتخاذ نمایید تا از دعواهای تکراری جلوگیری شود.

بعد از مطرح کردن مشکلات و عوامل ناراحت کننده با برادر و یا خواهر خود، نشان دهید که آنها را دوست دارید و به ایشان علاقمند هستید و مطرح نمودن این مسائل چیزی از علاقه شما به ایشان نمی کاهد. به همین منظور با چند فکر بکر سالم، چند گزینه پیش روی آنها قرار دهید.
– اگر به دیدن برنامه تلویزیونی خاصی علاقه دارید، از قبل این علاقه خود را عنوان نمایید، تا در زمان پخش این برنامه براحتی و بدون دخالت و مزاحمت دیگر برادران و خواهران، به مشاهده آن به پردازید.
– اگر موقع مدرسه توقع دارید حمام آماده باشد و کسی در حال استفاده از آن نباشد، بهتر است از برادر خود بخواهید به جای صبح، شبها دوش بگیرد و اگر با این روش هم موافق نبود، خود شما شبها دوش بگیرید و یا اینکه صبح ها ۱۵ دقیقه زودتر از برادرتان دوش بگیرید.

۴- اگر برادر و خواهر شما ناراحتتان می کنند، قبل از هر عکس العملی کمی درنگ کرده، آرامش کافی بدست آورید.

با چند نفس عمیق و شمارش از ۱ تا ۱۰ به آرامش لازم جهت کنترل اوضاع دست پیدا کنید. وقتی حالت تدافعی به خود می گیرید، خواه ناخواه برادر یا خواهر شما نیز حالت مشابهی را پیدا میکنند. مدتی را صرف آرام سازی خود و اوضاع بوجود آمده نموده سپس به موضوع باز گردید و سعی در حل و فصل آن بنمایید.
– ۵ ثانیه و یا ۵ دقیقه، هر مقدار که لازم میدانید صبر نموده تا هم شما و هم اوضاع به وجود آمده به آرامش نسبی برسند.
– اگر لازم می دانید قبل از هر بحثی به طرفین مجال و فرصت کافی داده تا درست به اصل و علت دعوا فکر نمایند و به احساسات خود تسلط یابند.
– اگر در ایجاد آرامش مشکل دارید، به موسیقی گوش دهید یا قدم بزنید. این امر باعث می شود، حواستان از اصل درگیری دور شده و هنگامی صحبت با برادر و خواهر خود، آرامش لازم را داشته باشید.
– اگر میخواهید در هنگام صحبت و رفع مشکل و ایراد، محیطی آرامش بخش به وجود بیاورید تا باعث آرامش هر دو طرف گردد، می توانید از حیوان خانگی روی کاناپه و یا هر محیط طبیعی دیگری استفاده نمایید. وقتی هر دو طرف بحث محیطی آرام را می پسندند، وجود حیوان خانگی مثل آبی است که بر روی آتش ریخته می شود.

۵- برای پیشگیری از دعوا، از عبارات تند و گزنده و خشن استفاده نکنید.

تند گویی در دعوای خواهر برادری چیزی عادی است. اگر یکی از طرفین دعوا از عباراتی تند و گستاخانه استفاده کرد، سعی کنید آن را نشنیده بگیرید در غیر این صورت آتش نزاع را دامن خواهید زد.
– بجای اینکه طرف بی ادب را نادان و ابله خطاب کنید، اصلا جوابش را ندهید.
– اگر خواهرتان کفش های نوی شما را مسخره کرد، حرفهایش را نشنیده بگیرید.
– اگر با وجود تمام روشهای ارائه شده و نشنیده گرفتن حرف ها و ندیده گرفتن کارهای برادر یا خواهر، باز هم به مزاحمت و ناراحتی خود ادامه داد، فقط به آرامی بگویید: ” ممکنه دیگه بس کنی؟ ”

روش شماره ۲: پیشگیری از اختلاف و دعوای برادر و خواهر

۱- عذر خواهی از خواهر و برادر

بهتر آن است، قبل از وقوع دعوا و مشاجره، روش عذرخواهی را پی بگیریم و به جای بی خیال بودن، خود را مقصر دانسته و تمامی مسئولیت ها و رفتار های ناشایست خود را به عهده گرفته و بابت آنها عذر خواهی نماییم. حتی اگر تقصیری هم متوجه ما نمی باشد، صرفا جهت ایجاد آرامش آن را پذیرفته و بابت آن عذر خواهی نماییم. از خواص این نوع عذر خواهی ها این است که:
– حس بهتری به ما دست می دهد.
– اگر در دعوای برادر خواهری گیر افتادید، و حتی نقش میانجی را بازی می کنید، هدف برنده شدن در این دعوا نمی باشد بلکه هدف پایان دادن صلح آمیز آن می باشد.
– یکی از روش های پایان دادن به اینگونه دعواها، استفاده از گفتار می باشد. مثلا بگوییم: ” ببین من کسل بودم و یه چیزی گفتم. به دل نگیر ” یا اینکه بگوییم: ” بابت دعوایی که به خاطر بی حوصلگی ام بوجود آمد و تمام چیز های دیگه عذر می خواهم. ببخشید که ناراحتت کردم”

۲- برای بیان احساس و انتقال مفاهیم و منظور خود، جملات خود را با ” من ” آغاز نمایید.

با این روش به طرف مقابل مواردی که باعث ناراحتی شما می شوند را تفهیم کنید. جملات خود را با ” من احساس می کنم ” آغاز نمایید و در ادامه به توضیح افکار و احساسات خودتان که منجر به مجادله و بحث و دعوا می گردند به پردازید. این روش باعث پیشگیری ار مجادلات و مرافعه های آینده خواهد شد. در زیر به چند مورد به عنوان مثال می پردازیم:
– یکی از عبارات قابل کاربرد اینکه : کامران چرا از دست من عصبانی می شوی؟ من قبلا بابت قرض و استفاده از پیراهنت اجازه گرفته بودم.
– از اینکه من را مسخره می کنی و دست می اندازی خیلی ناراحت می شوم. از تو می خواهم دیگه بس کنی.

۳- سوابق و دلایل دعواهای گذشته را در نظر گرفته و الگو های رفتاری آینده را مناسب طراحی نماییم.

به دلایل بروز اختلاف و سابقه ایجاد دعوای برادر خواهری، توجه و دقت کافی نماییم. آیا دلایل و احساسات مشابه و یکسانی در به وجود آمدن آنها نقش داشتند؟ دانستن این موارد کمک شایانی در کنترل جلوگیری از مشکلات ناشی از مواردی با دلایل مشابه و قدیمی می باشند.
– آیا قبلا با برادر یا خواهر خود در انتخاب نوع برنامه تلوبزیونی اختلاف نظر داشته اید و سر این اختلاف مرتبا کنترل تلویزیون را از دست هم می قاپیدید. یا یکی از شما همیشه خواستید نقش تصمیم گیرنده در انتخاب برنامه تلویزیونی را ایفا نمایید؟
– این دعوا تا زمانی طرفین خودشان را محق دانسته و طرف مقابل را فاقد هرگونه حق تصمیم گیری می دانند، ادامه خواهد داشت و همیشه این تفکر که طرف مقابل آغاز گر نزاع بوده است وجود خواهد داشت. این اختلاف و نزاع و در گیری هنگامی به پایان می رسد که شما بپذیرید که آغاز گر آن بوده اید.

۴- بجای از سر گرفتن دعوا، به راه حل و توافقی مشترک برسیم.

در این زمینه روشهای مختلفی پیشنهاد می شود. از لطیفه تعریف کردن تا یکدیگر را تنها گذاشتن. استفاده از این روشها به فرا خور حال و طبیعت افراد و روحیه ایشان بستگی دارد. راه و روشی را انتخاب نمایید که بر روی طرفین اختلاف، پاسخی موثر بدهد و باعث رفع اختلاف شود.
– فرض کنید برادری دارید که مرتب شما را مسخره کرده و با اسامی مسخره و گاها توهین آمیز و ناراحت کننده صدایتان می زند. راه حل این است که ابتدا شرط بگذارید تا با این اسامی مسخره صدایتان نکند سپس ببینید او از شما چه توقعی دارد که شاید شما بر آورده نمی کنید. با او صحبت کنید. مشکل حل خواهد شد. جوری مشکل حل می شود، که به جای مسخره کردن یکدیگر به پارک رفته و خوش خواهید گذراند.

۵- در صورت نیاز از والدین خود بخواهید تا میانجیگری نماید.

اگر این نزاع و اختلاف سلیقه بین برادران و خواهران یک خانواده با تمامی کوشش ها و مساعی به کار گرفته شده، همچنان به قوت خود باقی مانده است، دیگر وقت مداخله پدر و مادر فرا رسیده تا با روشها و نحوه گفتار و برخورد خود سعی در برطرف نمودن این اختلافات نمایند.
– هنگامی که مشکل خود را نزد والدین مطرح می کنید اینگونه سخن بگویید:
” من می خواهم کارتون نگاه کنم اما برادر یا خواهرم هی با کنترل بازی میکنه و نمیذاره برنامه مورد علاقه ام را ببینم. چند بار ملایم و مودبانه ازش در خواست کردم که ای کار رو نکنه ولی فایده ایی نکرد. ممکنه کمکم کنید؟ ”

روش شماره ۳: سعی در حفظ روابط بین خواهر و برادر

۱- به محیط خصوصی خواهر و برادر و سایر خویشاوندان احترام بگذارید.

درسته که یک خانواده هستید اما قرار نبست از همه مسائل شخصی و خصوصی یکدیگر باخبر باشید و از آنها سر در بیاورید. به مکانهای خصوصی یکدیگر مثل اتاق خواب، علایق همدیگر در مطالعه (توی مجلات و کتب هم سرک نکشید) و مکالمات یکدیگر احترام بگذارید.

۲- سالم ترین و لطیف ترین روش را برای بیان احساس خود به کار گیرید.

هنگامی که احساس عصبانیت و خشم و ناراحتی می کنید، شروع به پرخاشگری و دعوا نموده که مردم اطراف شما اثر بد و منفی دریافت می نمایند.
– سعی کنید ذهنیت خود را به یک دوست یا والدین خود منتقل کنید تا آنها متوجه آنچه در ذهن شما می گذرد باشند. خاصیت این کار در این است که دیگر آن ذهنیت عصبی و پرخاشگر را با خود حمل نکرده و به نوعی از شر آن خلاصی یافته، و هنگامی که با برادر خود روبرو شده و به صحبت می پردازید، دیگر عصبیت خود را به وی منتقل نخواهید کرد.
– اگر جدا از دست برادر خود جدا عصبانی هستید، بجای فریاد کشیدن و داد و بیداد راه انداختن، سعی کنید نامه ایی به او نوشته و مراتب و دلایل ناراحتی و عصبیت خود را برای او شرح دهید. روش نامه نگاری روشی امن و مطمئن جهت ابراز احساسات و دلایل باطنی شماست بدون اینکه مجبور شوید با استفاده از عبارات و ادبیات تند و رکیک آنها را بیان کنید. بعد از اینکه این نامه را نوشتید، براحتی و در آرامش کامل به بیان احساسات خود خواهید پرداخت.

۳- با انجام کار های زیبا و نیکو و پسندیده، مهر و محبت خود را به خواهر و برادر خود ابراز نمایید.

اگر همیشه با برادر و خواهر خود در حال جنگ و ستیزه و اختلاف نظر باشید، براحتی و سادگی مهر و محبت و دوستی ها از بین خواهند رفت. با انجام کارهای خوب و زیبا برای خواهر و برادر خود و مراتب احترام و سپاس خود را نسبت به ایشان ابراز نموده و بدانید انجام چنین کارهایی هیچ احتیاجی به دلیل خاصی ندارد.
– مثلا می توانید، هنگامی که به آنها سر می زنید، یا سر راه آنها را ملاقات مینمایید، برایشان بستنی یا قهوه خریداری نمایید، یا کتاب نقاشی رنگ نشده و یا مجله بخرید.

۴- تا می توانید و وقتتان اجازه می دهد با یکدیگر معاشرت سازنده داشته باشید.

اگر در یک اتاق زندگی می نمایید و یا در سطح یک کشور، دور از هم، اقامت دارید، مهم است به محض اینکه فرصتی بدست آوردید با یکدیگر معاشرت داشته باشید. معاشرتی سازنده مملو از لذت و نکات مثبت و نه مجاورتی همراه با عصبیت و ناراحتی و دلگیری. معاشرت های سازنده و مثبت و شاد، عواملی جهت کاهش تنش و در گیری بین افراد به ویژه برادران و خواهران می باشند. در این نوع معاشرت های مثبت و سازنده رعایت موارد زیر مهم می باشند:
– به فعالیت هایی بپردازید که هر دو از آن لذت ببرید، مثل قدم زدن در پارک، بازی گلف و یا تماشای یک فیلم علمی تخیلی.

۵- ایجاد ایمان و اعتماد از طریق رعایت و انجام تعهدات

اگر به برادر خود وعده داده ایی که دیگر مسخره اش نمی کنی، به قول و عهد خود وفا کن. قابل اعتماد باش طوری که دیگران بتوانند رویت حساب نماید. در چنین صورتی خویشاوندان و خواهران و برادرانت روی تو حساب باز کرده و اعتماد می نمایند. ایمان و اعتماد از مبانی اصلی روابط سالم اجتماعی بوده و از هر گونه نزاع و درگیری جلوگیری می نماید.
– اگر هر دو به این نتیجه رسیدید که علت آغاز نزاع، عشق به رئیس بازی و دستور دادن به اطرافیان است، این اخلاق زشت را هر چه سریعتر رها کرده و دیگران را در تصمیم گیری آزاد بگذارید. خواهر و برادر شما حق دارند آزادنه تصمیم بگیرند.
– اگر خواهرتان، به خاطر اینکه همواره با تفنگ پرتاب فوم و پینت بال او را هدف می گیرید، به شما بی اعتماد است، به جای او، اهداف ثابت را در خارج از منزل مورد اصابت قرار دهید.