توجه : برخی مطالب این سایت از سایت های دیگر جمع آوری شده است. در صورت مشاهده مطالب مغایر قوانین جمهوری اسلامی ایران یا عدم رضایت مدیر سایت مطالب کپی شده توسط شماره موجود در بخش تماس با ما به ما اطلاع داده تا مطلب و سایت شما کاملا از لیست و سایت حذف شود.
تفسیر قرآنخواص سوره هامذهبی

علت نام‎گذاری سوره فلق وناس به معوذتین چیست؟

دلیل استفاده از واژه معوذتین این است که این سوره ها با "استعاذه" به معنی پناه بردن شروع می شود. در دو سورة ناس و فلق خداوند به پیامبر اسلام می گوید که از چه چیزهایی به چه کسی پناه ببرد.

علت نام‎گذاری سوره فلق وناس به معوذتین چیست؟

معوذتین چیست؟ به کدام یک از سوره ها معوذتین می گویند؟

بعضی از سوره‎های قرآن نام‎های مختلفی دارند از جمله سوره‎های فلق و ناس است که یکی از نام‎های آنها «معوذه» است و به هر دو سوره اطلاق «معوذتین» (دو معوذه) شده است،لذا به دو سوره «معوذتین» می‎گویند و در روایات هم به این دو سورة مبارکه اطلاق «معوذتین» شده است.[1]

معوذتین

کلمه معوذه از «عَوْذ» گرفته شده به معنای پناه بردن و حفظ کردن خویش و پرهیز دادن از شر، از راه پناه بردن به کسی که می‎تواند آن شر را دفع کند.[2]

علت نام‎گذاری این دو سوره به معوذتین

قبل از جواب دادن به این سؤال تذکر این مسأله لازم است قرآن خود را به عنوان شفاء معرفی می‎کند و می‎فرماید:«وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ لا یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلاَّ خَساراً؛[3] و ما آنچه از قرآن فرستیم شفای دل و رحمت الهی به اهل ایمان است لکن کافران را به جز زیان چیزی نخواهد افزود» قرآن می‎تواند برای کسانی که به او تمسک می‎کنند و با او مأنوس هستند هم شفای ظاهری برای آنها باشد و هم شفای معنوی و روحی او باشد. [4]

امّا نسبت به این سوره از روایات این‎گونه استفاده می‎شود که اگر انسان خود یا دیگران را بوسیله این دو سوره تعویذ کند، مریضی او خوب می‎شود و از شروری که در این دو سوره بیان شده در امان خواهد بود، لذا از امام صادق ـ علیه السّلام ـ نقل شده که:«پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ مریض شدند، تب ایشان شدت پیدا کرد، جبرئیل (و میکائیل) این دو سوره را برای شفای پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ نازل کردند، جبرئیل به قرائت سوره فلق و میکائیل به قرائت سوره ناس در پایین پای آن حضرت برای شفا متوسل شدند».[5]

هم‎چنین امام صادق ـ علیه السّلام ـ می‎فرماید:«پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود:اگر کسی خواست به دیگری بدی انجام بدهد، و او بخواهد که خدا این شخص را از او دور کند (و مانع بدی او شود) پس وقتی که او را می‎بیند بگوید:«اَعُوذُ وَ بِحَولِ اللهِ وَ قُوَتِهِ مِن حَولِ خَلقِهِ وَ قُوُّتِهِم» و سوره فلق را بخواند بعد هم این آیه را بخواند:« فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِیَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ[6]» در این صورت خداوند فریب هر فریب‎کاری و مکر هر مکرکننده‎ای و حسد هر حسدورزی را از او دور می‎کند و باید این کلمات را در صورت او بخواند».[7]

باز نقل شده که امام رضاـ علیه السّلام ـ یک فرد صرعی را (غشی) دید، یک کاسه آب درخواست کردو بعد امام ـ علیه السّلام ـ سوره حمد و سوره فلق و ناس (معوذتین) را قرائت فرمود و در آب دمید، آب را روی آن مریض ریختند بعد هم مریض خوب شد و امام ـ علیه السّلام ـ فرمود :«دیگر به آن حالت بر نمی‎گردد».[8]

و نقل شده که بسیار می‎شد پیامبر صلّی الله علیه و آله، امام حسن علیه السّلام و امام حسین علیه السّلام را با این دو سوره تعویذ می‎فرمود.[9]

هم‎چنین پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرموده‎اند:«آیاتی بر من نازل شده که نظیرش نازل نشده و آن در سوره قل اعوذ است».[10]

علامه طباطبایی در توضیح این حدیث می‎فرماید:شاید مراد پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ از این‎که فرمود مثل این دو سوره بر من نازل نشده، این باشد که تنها این دو سوره در مورد عوذه و حرز نازل شده و هیچ سوره‎ای دیگر این خاصیت را ندارد.[11]

پس می‎توان گفت:این دو سوره خاصیت تعویذ (پناه بردن به خدا) را دارد که باعث می‎شود انسان با این دو سوره خود را از شروری حفظ کند و بدین جهت این دو سوره به معوذتین نام‎گذاری شده است. در سوره فلق به پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ دستوری می‎دهد از چند چیز به خدا پناه ببر البتّه این دستور اختصاصی به پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ ندارد.

 

معوذتین چیست

سوره ناس

1. از شر هر مخلوقی چه جن و چه حیوانات و هر مخلوق دیگری که شری همراه خود دارد؛

2. از شر شب وقتی که با ظلمتش داخل می‎شود، در این‎جا خداوند شر را به شب نسبت داده، زیرا شبِ تاریک، انسان شرور را در رساندن شر کمک می‎کند لذا به همین خاطر شر در شب بیشتر از روز است، علاوه بر این؛ انسان که مورد حمله شرور واقع می‎شود در شب ناتوان‎تر از روز است؛

3. از شر زنان جادوگر و ساحر؛

4. از شر حسود وقتی که مبتلاء به حسد گشته و مشغول اعمال حسدورزی می‎شود.
بعضی هم گفته‎اند این آیه شامل شورچشمی نیز می‎شود چون چشم زدن هم ناشی از نوعی حسادت است.[12]

و در سوره ناس هم انسان خود را از وساوس شیطانی که هر دم وسوسه می‎کند، تعویذ می‎کند و خود را در پناه خدا قرار می‎دهد.

البتّه همان‎طوری که می‎دانیم این دو سوره با «قل اعوذ» شروع شده‎اند که متضمن تعویذ (پناه بردن به خدا) می‎باشد از این رو به این دو سوره معوذتین گفته‎اند.

علت نام‎گذاری سوره فلق وناس به معوذتین چیست؟

==================================
پی نوشت ها:

[1] . جویباری، رستگار، تفسیر بصائر، قم، ناشر مؤلف، چاپ اول، 1413 هـ ، ج 60، ص 658.
[2] . ر.ک، هاشم‎زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‎های قرآن، تهران، انتشارات کتابخانه صدر، 1373، ص 632؛ و طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، قم، انتشارات اسلامی، ج 20، ص 680.
[3] . اسراء/ 82.
[4] . طبرسی، مجمع‎البیان، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، 1418 هـ ، ج 6، ص 226.
[5] . خرمشاهی، بهاء‎الدین، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، انتشارات دوستان، چاپ اول، 1377، ج 2، ص 2123.
[6] . توبه / 129 .
[7] . علی بن جمعه العروسی الحویزی، تفسیر نورالثقلین، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی، چاپ اول، 1422 هـ ، ج 8، ص 379.
[8] . علی بن جمعه العروسی الحویزی، تفسیر نورالثقلین، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی، چاپ اول، 1422 هـ ، ج 8، ص 379.
[9] . طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد موسوی همدانی، قم، انتشارات اسلامی، ج 20، ص 683.
[10] . همان .
[11] . علی بن جمعه العروسی الحویزی، تفسیر نورالثقلین، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی، چاپ اول، 1422 هـ ، ج 8، ص 379.
[12] . طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر میزان، مترجم سید محمد باقر موسوی همدانی، قم، انتشارات اسلامی، ج 20، ص 680.

 

علی اکبر

مجله سیراف از سال 96 فعالیت خود را آغاز کرده است،تمام تلاشم انتشار محتوای سالم و منحصر بفرد مورد نیاز کاربران با رعایت قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. 09900995320

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا