با توجه به حالت‌های خاصی که روزه داری در بدن انسان ایجاد می‌کند و تغییرات زندگی روزمره، ممکن است روزه موجب مضراتی برای بیماران دچار سردرد‌های تنشی و میگرن گردد. این نوع از سردرد بر نیمی از سر تأثیر می‌گذارد، ماهیتا ضربان‌دار است و از ۲ ساعت تا ۷۲ ساعت ادامه خواهد داشت.

علایم همراه با میگرن می‌تواند شامل حالت تهوع، استفراغ، نورگریزی (افزایش حساسیت به نور)، صدا ترسی (افزایش حساسیت به صدا) باشد و درد به‌طور کلی با بالا رفتن فعالیت بدنی افزایش می‌یابد؛ لذا با تغییراتی که بدن در حالت روزه داری پیدا می‌کند باید در خصوص روزه و میگرن تصمیم درستی اتخاذ گردد.

روزه چه تاثیری بر میگرن و سردرد‌های تنشی دارد؟

گرسنگی، خستگی، تشنگی، استرس، بی‌خوابی و بی‌نظمی در خواب و عادت‌های غذایی برای همه افراد در ماه رمضان اتفاق می‌افتد و همین موارد اثرات منفی بر روی میگرن گذاشته و موجب تشدید سردرد‌های میگرنی می‌گردد. بنابراین توصیه می‌شود افرادی که با روزه‌داری دچار تشدید درد‌های میگرنی می‌گردند برای حفظ سلامتی از روزه گرفتن خودداری کنند، اما آن دسته از افرادی که دچار علائم نمی‌شوند می‌توانند روزه بگیرند.

چرا افراد مبتلا به میگرن نباید روزه بگیرند؟

دکتر پاک‌نژاد، متخصص مغز و اعصاب با بیان اینکه میگرن و سردرد‌های تنشی از شایع‌ترین سردرد‌ها در ایران هستند بیان می‌دارد که گرسنگی، کاهش فشار خون، کم شدن آب بدن، خواب ناکافی و نامرتب و کاهش و یا قطع مصرف نیکوتین و کافئین از جمله اصلی‌ترین علل بروز سردرد در ماه رمضان است.

فردی که به سردرد تنشی مبتلا می‌باشد می‌تواند زندگی طبیعی، کار و تحصیل خود را ادامه دهد اما هنگام تشدید میگرن فرد مبتلا قادر به انجام هیچ‌گونه کاری نخواهد بود و از زندگی، کار و تحصیل بازمی‌ماند. روزه موجب افزایش حملات میگرن در افراد مبتلا می‌شود و به همین دلیل به افرادی که دچار عوارض جسمی و روحی می‌شوند پیشنهاد می‌شود از روزه گرفتن خودداری کنند.

راهکار‌های روزه داری برای بیماران دچار میگرن

اگر بیمار مبتلا به میگرن اصرار به روزه داری داشته باشد بهتر است به موارد زیر توجه نماید:

۱- خودداری از مصرف مواد غذایی سرشار از ادویه، ترشی، سوسیس و کالباس، پیاز و در برخی موارد سیر و گوجه که می‌تواند موجب تشدید درد‌های میگرنی شود. بنابراین بیمارانی که در ماه رمضان روزه می‌گیرند نباید این مواد را در وعده افطار یا سحر مصرف کنند.

۲- پرخوری یا کم‌خوری و کم‌خوابی یا خوابیدن بیش از اندازه نیز موجب بروز سردرد میگرنی می‌شود؛ بنابراین این دسته از بیماران باید در ماه رمضان نظم غذایی و خواب خود را به خوبی رعایت کنند.

۳- بیماران باید از خوردن قهوه، نسکافه و چای پررنگ در وعده سحری امتناع کنند چرا که این نوشیدنی‌ها سردرد را تشدید می‌کنند، اما خوردن چای کمرنگ اشکالی ندارد.

۴- افراد مبتلا به میگرن نباید افطار یا شام سنگین بخورند، چون همین امر خود عاملی برای ایجاد سردرد است. همچنین خوردن سحری ضروری است و مصرف غذای کامل شامل نان یا برنج به همراه مواد پروتئینی به همراه سبزی یا میوه‌های آبدار توصیه می‌شود.

۵- پیشنهاد می‌شود افراد مبتلا به میگرن در ایام روزه‌داری در معرض نور آفتاب فعالیت نداشته باشند. چرا که این امر علاوه بر کاهش آب بدن سردرد را هم تشدید می‌کند.

۶- در چند روز اول ماه رمضان، تطابق بدن با تغییرات خواب دشوار است، بنابراین افرادی که میگرن حاد دارند، می‌توانند قرص مسکن را هنگام سحر میل کنند و برای پیشگیری از سردرد افطار را مرحله به مرحله با مقدار کم مواد غذایی به آهستگی باز کنند، پرکردن یکبار معده پس از چند ساعت روزه داری سردرد‌ها را تشدید می‌کند.

احکام شرعی برخی مراجع تقلید در خصوص روزه و میگرن

سوال شرعی در خصوص بیماری میگرن و روزه

بنده میگرن و سینوزیت شدید دارم و روزه برای جسم من ضرر ندارد، اما روزه باعث تشدید سردرد من می‌گردد، با این وجود که روزه برای جسم من ضرری ندارد، ولی همراه با سردرد غیر قابل تحمل است و به شدت اذیت می شوم، وظیفه شرعی من چیست؟

پاسخ مراجع تقلید به سوال مربوط به میگرن و روزه

پاسخ آیت الله خامنه‌ای: اگر روزه گرفتن براى شما همراه با حرج مشقت باشد، روزه گرفتن براى شما واجب نیست و معذورید و مى‌توانید روزه را بخورید و تا ماه رمضان سال بعد قضاى آن را به جا آورید.

پاسخ آیت الله سیستانی: روزه بیمار در صورتى که ضرر داشته باشد (چه موجب شود بیمارى زیاد شود، یا مدت درمان را طولانى کند، یا درد را تشدید نماید) صحیح نمی‌باشد، البته در همه آن‌ها باید ضرر به مقداری باشد که معمولا قابل تحمل نیست و فرقى نیست بین اینکه یقین به ضرر داشته باشد یا گمان به آن، بلکه حتى اگر احتمال ضرر بدهد، و بیمار باید بعد از بهبودی، آن روز را قضا کند و کفاره بر او واجب نیست.
اما اگر بیمارى تا ماه رمضان سال بعد ادامه داشت قضا از او ساقط مى‌گردد وباید براى هر یک روز ۷۵۰ گرم نان یا ماکارونی یا گندم و امثال آن را به یک فقیر فدیه بدهد.
وهمچنین صحیح نیست روزه از انسان سالمى که ترس بروز بیمارى را داشته باشد چه رسد به این که یقین به بروز بیمارى داشته باشد.

پاسخ آیت الله مکارم شیرازی: چنانچه واقعا موجب مشقت و عسر و حرج شود روزه برای شما واجب نیست و در صورتى که شخصی بر اثر عذر شرعی نتواند روزه بگیرد، و همان عذر یا عذر شرعی دیگر که بلافاصله پس از آن عذر حاصل شده تا ماه رمضان سال بعد ادامه داشته باشد قضا هم ندارد، ولى باید براى هر روز فقیرى را سیر کند. اگر عذرش برطرف شود فقط قضاى آن را بجا آورد، و چنانچه تا ماه رمضان سال بعد قضاى آن را بجا نیاورد هم قضا دارد و هم سیر کردن فقیر لازم است.

پاسخ آیت الله وحید خراسانی: اگر می‌توانید برای تسکین درد از آمپول استفاده کنید، چون آمپول لطمه‌ای به روزه نمی‌زند.

سخن آخر در خصوص روزه و میگرن

به افراد مبتلا به میگرن توصیه می‌شود قبل از روزه‌داری با پزشک خود مشورت نمایند و با اصول روزه گرفتن آشنا شوند. زیرا رعایت این نکات موجب پیشگیری از بروز سردرد و علائم آن می‌شود و روزه داری را برای بیماران دچار میگرن و سردرد‌های تنشی آسان می‌کند.